(Hoog)begaafden

De school is er zich zeer van bewust dat ook de slimme vwo-leerlingen niet allemaal baat hebben bij hetzelfde aanbod. Dat merken we dagelijks. We hebben kinderen voor wie het programma heel veel vraagt en we hebben kinderen voor wie zelfs ons reguliere gymnasiumprogramma onvoldoende uitdagend is, of voor wie onze klassikale aanpak niet 100% past bij hun leerstijl en hun leerbehoefte. Veelvuldige contacten met ouders van (hoog)begaafden en met het basisonderwijs hebben ons tot het inzicht gebracht om wèl een speciaal aanbod te creëren maar geen aparte klas te vormen. Daar liggen de volgende overwegingen aan ten grondslag.

Ook bij de (hoog)begaafden blijken er grote verschillen in behoefte. Velen gedijen goed in een veilige gymnasiumomgeving waar hoge eisen gesteld worden. Het hoge onderwijsniveau lost een groot deel van de knelpunten die zich in het reguliere basisonderwijs (met gemengde groepen) soms voordoen bijna vanzelf op.

Een beperkt aantal (hoog)begaafde leerlingen heeft een probleem met het volgen van het reguliere programma. Sommigen hebben er moeite mee om zich via een gestructureerde lijn de leerstof eigen te maken. Zij maken denksprongen die niet altijd begrepen worden en zich niet altijd verhouden tot de reguliere eisen. Anderen hebben er vooral last van niet erkend te worden en te weinig gelijkgestemden in hun omgeving te hebben. Daar moeten wij een oplossing voor bieden. Naar ons idee juist wel in een “gewone” klas, enerzijds omdat dat hen dwingt zich het reguliere programma eigen te maken, noodzakelijk voor de (examen)eisen, en anderzijds omdat wij een school zijn en willen zijn waar onderling respect voor verschillen vanzelfsprekend is. In bijzondere gevallen is het mogelijk om hoogbegaafde leerlingen klas 1 die extra ondersteuning nodig hebben in overleg met de ouders door een externe deskundige individueel of in groepsverband te laten ondersteunen. Voor leerlingen in hogere leerjaren kan een programma op maat worden gemaakt.

(Hoog)begaafden vragen vooral: erkenning (begrip voor hun talent dat soms ook een handicap vormt); veiligheid; ondersteuning en uitdagende leerstof.

Wij denken een aanbod te hebben dat aan onderstaande vier behoeften beantwoordt.

1. Erkenning: de docenten zijn op de hoogte van de leerbehoeften van de hoogbegaafden. De jaarleiders en mentoren hebben voldoende ruimte en mogelijkheden om deze kinderen via het verrijkings-project en versneltrajecten genoeg extra uitdaging te bieden. Daar waar extra hulp nodig is, vooral ten aanzien van het organiseren van het schoolwerk, interveniëren zij.
2. Veiligheid: op het Erasmiaans lopen de slimste kinderen van Rotterdam rond. Uiteraard kunnen zij onderling enorm verschillen in het gedrag dat zij laten zien. Het “jezelf kunnen zijn” en “je mogen onderscheiden van anderen” is op onze school een vanzelfsprekendheid die we koesteren en intensief bewaken.
3. Ondersteuning: we verwachten van deze leerlingen dat zij zich ook de structuren eigen maken van de reguliere leerstof en dezelfde kennis opdoen als de andere leerlingen. Daar helpen we bij als dat een probleem blijkt te zijn door planmatig met de leerling te werken aan patronen en structuren die helpen om inzicht te krijgen in het probleem en dat samen op te lossen. Ook bieden we de hoogbegaafde leerlingen de mogelijkheid tot peercontact in de speciaal ingerichte ruimte onder begeleiding van de hoogbegaafdencoördinatoren. Het doel van deze begeleiding is in eerste instantie een plek bieden waar hoogbegaafde leerlingen met elkaar en de school kunnen spreken over hun ervaringen en behoeften op het gebied van onderwijs en ondersteuning.
4. Uitdaging: de school biedt een verrijkingsproject voor de onderbouw en een Honours programma voor de bovenbouw. De verrijking gebeurt vaak in de vorm van een project, waarvan het resultaat gepresenteerd wordt aan de ouders, de docenten en de leerlingen van hun klas. Het is tevens mogelijk om op school extra vakken te volgen als Chinees, Spaans, filosofie, muziek, drama, en buiten school colleges aan een (open) universiteit e.d. Het programma biedt leerlingen de mogelijkheid hun talenten te ontwikkelen naast het reguliere lesprogramma.
   De leerlingen in de bovenbouw willen we stimuleren om zich op allerlei vlakken te ontwikkelen en een brede belangstelling te tonen. De leerlingen kunnen kiezen voor een Honours programma. Het moet de zeer begaafde leerling uitdagen. Leerlingen kunnen activiteiten ontplooien binnen de structuur van de school, bijvoorbeeld door deel te nemen aan EEPD, EEYP, debatclub, olympiades, Junior Med school, MEP, DELF (Frans), Cambridge (Engels), Goethe (Duits), DELE (Spaans) of andere extra-curriculaire activiteiten. Daarnaast kunnen zij zelf buitenschoolse activiteiten aandragen die passen bij hun persoonlijke interesses en talenten. Zij kunnen bijvoorbeeld lesgeven op de basisschool, een coaching cursus volgen of een scheidsrechters diploma halen. Ook is het mogelijk om een activiteit op te zetten op basis van maatschappelijke, academische of persoonlijke interesses, door bijvoorbeeld een onderzoek te doen. Bij dit laatste kan in gedachten worden gehouden dat een begaafde leerling in de toekomst een problem-finder moet worden, meer nog dan een problem-solver. Juist begaafde mensen zijn uitgerust met de kennis en vaardigheden om problemen te voorzien en opmerkelijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Dit betekent dat leerlingen moeten worden uitgedaagd om zelf op zoek te gaan naar problemen of vraagstukken waar zij meer over willen weten. In het kader van dit laatste kunnen Honours- en verrijkingsleerlingen samen activiteiten ondernemen op basis van interesses. Het met goed gevolg afronden hiervan wordt beloond met een certificaat. Dit certificaat kan een positieve aanvulling zijn bij de selectieprocedure universiteiten.

Kortom, de school ziet het als haar plicht om extra te investeren in (hoog)begaafde leerlingen, opdat ook zij een diploma halen dat past bij hun mogelijkheden. Daarbij zeggen we tegen elkaar: “Als een hoogbegaafde zelfs niet terecht zou kunnen op een gymnasium, waar moet hij dan naar toe?”

Extra aandacht is er niet alleen voor de hoogbegaafde leerling. Ook leerlingen die om wat voor reden dan ook extra hulp nodig hebben op didactisch of sociaal emotioneel vlak, kunnen rekenen op extra aandacht en begeleiding.